Arangkada of Leo Lastimosa for October 27, 2008

          ALAS SA COLON

 

          Unsa may epekto sa paghagsa sa Wall St. sa Colon St.?  Mao ni akong pangutana ngadto sa mga magpapatigayon ug mga eksperto sa ekonomiya tungod sa nag-ung-ong nga paghagsa sa kalibotanong panalapi.  Daghan silag sulti,  Lisod sabton ang kasagaran sa ilang mga termino.  Mas makalibog kay sa mga numero sa stock markets.

          Managlahi ang ilang hubad sa hinungdan sa krisis:  Kahangol sa ginansiya, pagka pala-utang sa mga Kano, pagpangiyugpos sa mga pamunoan nilang George Bush ug Bill Clinton tungod sa ilang pagyangu-yango sa mga nagpaka maayong laki sama ni Alan Greenspan ug nag-ung-ong nga pagkapukan sa kapitalismo.

          Apan managsama ang ilang panglantaw sa unahan:  Pulos sila wa kaseguro unsay sunod nga mahitabo.

-o0o-

          May pipila ka mga higala nako sa Estados Unidos nga nipasalig nga ang gikahadlokang krisis mugna ra sa media.  Nga tua kapusta ni Barak Obama.  Matod nila sa papel ra nihagsa ang ekonomiya.  Apan ang kuwarta ug kabtangan sa katawhan sa nagkalainlaing kanasuran nagpabilin.  Nipasalig sila nga ang panghadlok sa media gitumong lang sa pagpilde ni John McCain.  Ug nga mobalik ra sa normal ang tanan iniglingkod nang Obama sa White House karong Enero.

          Gawas nga nagduda ko nga namantsahan ang panglantaw sa akong mga higala tungod sa ilang kalagot nga pildehunon na si McCain, maglisod ko pagtuo nga ang pipila ka iresponsableng sakop sa media makamugna og kaguliyang nga ingon ini kalapad.  O nga magkasabot ang tanang kahugpongan sa media pagtuwad sa ekonomiya aron pagtino nga itom ang sunod nga labing gamhanang tawo sa tibuok kalibotan.

-o0o-

          Mas motuo ko, o ang mas tukma nga pagkasulti, mas makasabot ko sa mas yanong mga katin-awan:

·        Nga samtang wa mawa ang kuwarta ug kabtangan sa kalibotan, nitidlom pag-ayong ilang bili tungod sa mga utang nga wa mabayri nga maoy nakapahagsa sa mga bangko ug ubang mga institusyon sa panalapi;

·        Ang nisunod nga kalibotanong kahadlok nisangpot sa pagdumili sa mga bangko pagpahuwam sa ubang mga bangko nga naapiki, pagpugong sa mga tawo sa ilang kuwarta ug pagtidlom sa kinatibuk-ang ekonomiya; mao nga

·        Nagpabaha og kuwarta ang mga gobyerno sa nagkalainlaing kanasuran pagluwas sa mga bangko ug pagbayad sa mga utang aron mapapas ang kalibotanong kahadlok ug mobalik ang pagsalig sa katawhan.

-o0o-

          Kon mobalik na paggasto ang katawhan ug magpahuwam na sang mga bangko, inanay nang motimbakuwas ang nalup-og nga ekonomiya.  Apan gikahadlokan nga lawom kaayong krisis nga sunod tuig pa mabatyagan ang kinatibuk-ang kadaot.

          Maong matumba ang pipila ka patigayon; matangtang ang minilyon ka mga mamumuo apil nang OFWs; mas molapad ang kalibotanong katimawa ug kagutom; ug mosanting ang kalibotanong kasuko nga mahimong mosangpot sa duguong mga gubat.

          Apan duna tay alas:  Hagbay ra tang naglisod—ang laing kalbaryo usa lang ka laing pagsuway.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com