Arangkada of Leo Lastimosa for April 9, 2008

            PABUROT SA GINANSIYA

 

            Dunay tulo ka sukaranan nga gilatid ang Price Act nga maggamit pagmatuod sa pasangil sa hoarding batok sa mga magpapatigayon sa bugas:

·        Kon ang pundong bugas kapin sa 150% sa naandang imbentaryo;

·        Kon ang magpapatigayon magdumili pagbaligya sa pundong bugas; o

·        Kon ang pundong bugas gitagoan o gikuha gikan sa naandang agianan sa patigayon.

Si Atty. Josh Carol Ventura sa DTI nipasabot sa DYAB Abante Bisaya nga ang yawe sa pagmatuod sa hoarding mao ang record sa NFA sa gidak-on sa imbentaryo sa mga magpapatigayon og bugas sa wa pang krisis.  Ang basehan mao ang imbentaryo tulo ka buwan sa wa pang inspeksiyon kon bag-o pang magpapatigayon, o sa unang buwan sa operasyon kon karaan nang magpapatigayon.

-o0o-

            May probisyon sab ang Price Act batok sa "profiteering."  Matod ni Ventura mahimong ikiha ang magpapatigayon nga mopaburot sa presyo og kapin sa 10% sa usa lang ka buwan.  Ang lagda klarong nalapas sa paglayat sa presyo sa bugas matag adlaw.  Pananglitan, ang bugas nga tag-P34 ang kilo sa niaging semana, tag-P38 na karon.

            Apan nipasabot si Ventura nga makaikyas ang mga magpapatigayon sa bugas.  Kay ang probisyon di mahimong gamiton alang sa mga produkto sa agrikultura.  Kini tungod sa pagtuo nga ang presyo sa bugas, isda ug mga utanon mahimong mausab bisan pila ug bisan kanus-a tungod sa mga hulga sa kinaiyahan, peste ug ubang katalagman.  Lahi sa mga produkto nga ginama sa mas kontrolado nga mga pabrika.

-o0o-

            Si Cebu City Administrator Bimbo Fernandez, nga maoy nangu sa pagsusi sa presyo ug suplay sa nag-unang mga palaliton sa Dakbayan sa Sugbo, nakumbinser nga way kanihit sa bugas.  Apan taas ang presyo tungod sa kamahal sa abuno ug ubang panginahanglan sa mga mag-uuma.

            Matod ni Fernandez lisod hinuong ipatin-aw nganong matag adlaw ang pagsaka sa presyo sa bugas gikan sa P.50 ngadto sa P1 matag kilo.  Kay ang usbaw sa presyo sa abuno ug sangkap sa panguma, bisan unsa pa kadako, kausa ra man unta ihapak.  May sukaranan ang pagduda nga may nagpahimus sa sitwasyon.

-o0o-

            Ang pagbukas ni Pres. Arroyo sa importasyon sa bugas humay ngadto sa mga magpapatigayon gilaoman nga makapahibalik sa naandang ang-ang ang presyo sa bugas.  May sukaranan hinuong kabalaka nga ang pagbaha sa suplay sa bugas makapabugnaw sa mga mag-uuma sa pagtikad sa ilang mga umahan ug makapahagba sa mga paningkamot pagpalambo sa produksiyon sa pagkaon.

            Sa pikas bahin, may sukaranan sang panghinaot nga makaamgo nang kagamhanan nga mas epektibong katabangan ang mga mag-uuma di pinaagi sa pagpugong sa pagsud sa mas baratong imported nga bugas kon dili pinaagi sa paghatag og hinabang nga makahimo nilang mas takos pakigtigi sa mga mag-uuma sa ubang kanasuran.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com