Arangkada of Leo Lastimosa for May 5, 2008

          LASLAS SA BUHIS

 

          Samtang nagtumpi ang way kinutobang pagsaka sa inadlaw nga mga palaliton, nagkalig-on ang mga sukaranan sa awhag nga laslasan ang buhis nga gipahamtang sa kagamhanan sa mga produkto sa lana.  Mas makahuloganon ni kay sa kinalitkalit ug tokar-tokar nga pagtanyag og taphaw nga subsidies ngadto sa pinili nga mga sektor sa katilingban.

          Sama sa naandan, nagyagaw ang tubag sa kagamhanan sa paglumpayat nga presyo sa lana.  Di kasustinihan ang ilang paglangay sa uminto sa plitehan kay di man mahimong um-umon na lang sa mga drayber ug operators ang mas taas nga presyo sa krudo, gasolina ug LPG.  Dako sang binuang ang paghatag og P2 nga subsidy unta sa matag litro sa krudo alang sa PUJs.  Apan tagsa ra ka gasoline station sa dagkong mga lalawigan sama sa Sugbo ang kapilahan sa PUJ drivers.

-o0o-

          Mas makiangayon ug mas sayon nga ipatuman ang paglaslas sa buhis sa mga produkto sa lana.  Ikapatuman ni sa tanang gasoline stations ug mapahimuslan sa tanang konsumidor.  Labaw sa tanan, makasagang ni sa magkanit-kanit ug di na kapugngan nga pagtakod sa uminto sa lana ngadto sa tanang batakang panginahanglan—gikan sa plitehan ngadto sa kamunggay.

          Ang bugtong maalkanse ini mao ang kagamhanan.  Kay maibanan man ang buhis nga iyang makolekta gikan sa lana.  Gipahamtang ang dugang buhis aron pagluwas sa kagamhanan gikan sa pagkabangkarota.  Karon ang panalapi sa kagamhanan nilambo na.  Ang katawhan na say tabangunon.

Makiangayon lang nga laslasan ang buhis sa labing daling panahon aron pagluwas sa kinabag-an sa katawhan gikan sa kagutom ug katimawa.

-o0o-

          Apan ang kagamhanan di hingpit nga maalkanse.  Ang binilyon ka pesos nga mawa sa nasudnong panudlanan kon paubsan ang buhis sa lana di malubong sa yuta ni matagoan sa mga konsumidor.  Ila ra gihapon ning gastuhon pagpalit og bugas ug ubang inadlawng panginahanglan, pagpatungha sa ilang mga bata ug pagpatambal sa ilang mga masakiton.

          Sa ato pa, ang bisan unsang pagtidlom sa makolektang buhis gikan sa lana matapakan, ug mahimong madugangan pa, sa 12% nga expanded value added tax (EVAT) sa dugang mga produkto ug mga serbisyo.  Ang bugtong gikinahanglan mao nga ang kagamhanan motan-aw lapas sa tumoy sa iyang ilong.

-o0o-

          Masabot sab hinuon nganong bukid sa buot sa Malakanyang ang paglaslas sa buhis sa lana.  Kay mao ni ang labing sayon nga kolektahon.  Matag patubil sa mga sakyanan, magbaha ang kuwarta sa kagamhanan.

          Gawas nga mas dako ang kredito nga mahakop sa mga politiko sa ubang subsidies.  Mas ganahang mangangkon nga silay naglansang sa NFA rice sa tag-P18.25 matag kilo.  Kay sa paglaslas sa buhis sa lana nga makapahinumdom lang sa mga pasahero ug mga motorista kinsay tinuod nga responsable sa makalilisang nga pagsaka sa presyo sa lana.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com